พระเมรุสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาฯ
พระเมรุสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาฯ
ข้อมูลจาก:
กรมศิลปากร
ภาพจาก:
หนังสือพิมพ์เดลินิวส์
![](pics/meru001.jpg)
พระเมรุสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา
กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เป็นกุฎาคารเรือนยอดประธานมณฑล
สร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันตก เป็นพระเมรุทรงปราสาทจัตุรมุขย่อมุมไม้สิบสอง
ยอดปักพระสิปตปฎลเศวตฉัตรจากฐานถึง ยอดฉัตรสูง ๓๗.๘๕ เมตร กว้าง ๓๑.๘๐ เมตร ยาว
๓๙.๘๐ เมตร สร้างด้วยไม้ โครงสร้างภายในเป็นเหล็ก
ประดับด้วยกระดาษทองย่นตกแต่งด้วยลวดลาย ฐานพระเมรุ จัดทำเป็น ๒ ระดับ
มีบันไดทอดถึงตลอดทั้ง ๔ ทิศ ระดับแรกเรียกว่า ฐานชาลา
ประดับด้วยรูปเทวดานั่งคุกเข่า พระหัตถ์ถือบังแทรกตรงกลางเป็นโคมไฟ
ประดับตามพนักฐานชาลา ด้านในมีรูปเทวดา ประทับยืนถือฉัตรเครื่องสูงรายรอบ
ระดับที่สองหรือฐานบนเรียกว่า ฐานพระเมรุเป็นฐานสิงห์ มีบันไดทางขึ้นจากฐานชาลาทั้ง๔ทิศ
โถงกลางใหญ่ตั้งพระ จิตกาธานขนาดใหญ่สำหรับประดิษฐานพระโกศ เพื่อถวายพระเพลิง
ทางด้านทิศเหนือของพระจิตกาธาน มีรางยื่นออกไปนอกมุขเป็นสะพานเกริน
เพื่อใช้เป็นที่เคลื่อน พระโกศจากพระยานมาศสามลำคานขึ้นบนพระเมรุ
![](pics/meru006.jpg)
องค์พระเมรุทั้งด้านในและด้านนอก ประดับตกแต่งด้วยกระดาษทองย่นเกือบทั้งหมด
ใช้สีทองเป็นหลักและประกอบด้วยสีอื่นๆ ที่เป็นสีอ่อนหวาน
เหมาะกับพระอุปนิสัยและพระจริยวัตรที่นุ่มนวล สง่างาม
ของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
![](pics/meru007.jpg)
หอเปลื้อง
หอเปลื้องตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก ตรงมุขหลังของพระเมรุเป็นอาคารขนาดเล็ก ภายในเขต
ราชวัติ หันหน้าเข้าหาพระเมรุ ลักษณะเป็นอาคารทรงไทย มีฝากั้นโดยรอบ
หอเปลื้องเป็นสถานที่สำหรับเก็บพระโกศหลังจากได้เชิญพระศพขึ้นประดิษฐานบนจิตกาธานแล้ว
และใช้เป็นที่เก็บสัมภาระต่างๆในการพระราชพิธี เช่น ฟืน ดอกไม้จันทน์ ขันน้ำ
ซึ่งจะต้องตั้งน้ำสำหรับเลี้ยงเพลิงเวลาเมื่อพระราชทานเพลิง
![](pics/meru002.jpg)
พระที่นั่งทรงธรรม
พระที่นั่งทรงธรรม เป็นอาคารโถง
ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของพระเมรุภายในเขตราชวัติหน้าพระที่นั่งตรงกับมุขทิศตะวันตกของพระเมรุมาศ
ใช้เป็นสถานที่สำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับทรงธรรมและทรงประกอบพระราชพิธีบำเพ็ญพระราชกุศลในการออกพระเมรุพระศพ
รวมทั้งมีที่สำหรับพระบรมวงศานุวงศ์ คณะองคมนตรี คณะรัฐมนตรี
ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน สมาชิกรัฐสภา
ตลอดจนคณะฑูตานุทูตเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท
ภายในพระที่นั่งทรงธรรม เป็นที่ตั้งอาสนะพระสงฆ์ และธรรมมาสน์
เป็นที่ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลและเป็นที่ประทับของ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเพื่อทรงพักพระอิริยาบถ ซึ่งตรงกับมุขด้านหน้าของพระเมรุ
มุขเหนือและใต้เป็นที่สำหรับข้าราชการเข้าเฝ้า
![](pics/meru003.jpg)
ศาลาลูกขุน
ศาลาลูกขุน ใช้เป็นสถานที่สำหรับข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ข้าราชการสำนักพระราชวัง
สำนักราชเลขาธิการและข้าในพระองค์ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท
ในงานถวายพระเพลิงพระบรมศพ ตั้งอยู่ทางทิศเหนือและทิศใต้ของ
พระที่นั่งทรงธรรม ด้านละ ๑ หลัง
![](pics/meru004.jpg)
ซ่างหรือสำสร้าง
ซ่างหรือสำสร้าง เป็นสถานที่สำหรับพระสงฆ์สวดอภิธรรมในงานถวายพระเพลิงพระศพมีจำนวน
๔ หลัง
เป็นการก่อสร้างแบบสถาปัตยกรรมไทยอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าตั้งอยู่ติดกับแนวรั้วราชวัติ
สร้างขึ้นที่มุมทั้งสี่ คือ
ด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มุมด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้
และตอนที่ตรงกับมุขด้านทิศเหนือและด้านทิศใต้ขององค์พระเมรุมาศ
ใช้เป็นที่สำหรับพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม ตลอดงานพระเมรุ
ตั้งแต่พระโกศพระศพประดิษฐานบนพระจิตกาธาน จนกว่าจะพระราชทานเพลิงเสร็จ
คือจะมีพระพิธีธรรม ๔ สำรับ นั่งอยู่ประจำซ่างโดยจะผลัดกันสวดทีละซ่างเวียนกันไป
![](pics/meru005.jpg)
ทับเกษตร
ทับเกษตรเป็นอาคารขนาบสองข้างของซ่างตามแนวรั้วราชวัติ
เป็นการก่อสร้างแบบสถาปัตยกรรมไทยมีลักษณะเป็นระเบียงโถงรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า
หลังคาจั่ว เป็นสถานที่สำหรับข้าราชการที่มาฟังสวดพระอภิธรรม
ในงานถวายพระเพลิงพระศพทิม
ทิมเป็นอาคารที่ปลูกสร้างติดกับรั้วราชวัติ
ใช้เป็นที่พักข้าราชบริพารและผู้มาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท มีจำนวน ๖ หลัง
อยู่ติดกับแนวรั้วราชวัติตรงกับปลายมุขเหนือและใต้ของพระที่นั่งทรงธรรม
ด้านทิศตะวันออก
๒ หลัง ตั้งทั้ง ๔ ทิศ ด้านเหนือใต้ด้านละ ๑ หลัง ด้านตะวันตกและตะวันออกด้านละ ๒
หลัง ด้านหน้าเปิดโล่ง หลังคาเป็นลักษณะหลังคาปะรำ (หลังคาแบน)
อยู่ระหว่างทับเกษตรมุมทิศตะวันออกเฉียงเหนือ และทับเกษตร
มุมทิศตะวันออกเฉียงใต้ และตั้งอยู่ปลายปีกมุขทิศตะวันตกของพระที่นั่งทรงธรรม ๒
หลัง โดยทุกอาคารหันหน้าเข้าสู่มณฑลพิธี ใช้สำหรับเจ้าพนักงาน พระสงฆ์
แพทย์หลวงพักและใช้เป็นที่ตั้งเครื่องประโคมพระศพด้วย
![](pics/meru008.jpg)
รั้วราชวัติ
รั้วราชวัติ เป็นแนวรั้วไม้กั้นบริเวณขอบเขตปริมณฑลของพระเมรุทั้ง ๔ ด้าน
![](pics/meru009.jpg)
![](pics/meru011.jpg)
![](pics/meru010.jpg)
![](pics/meru012.jpg)
![](pics/meru013.jpg)
![](pics/meru014.jpg)
![](pics/meru015.jpg)